Het nieuws dat je wist dat zou komen, stond gisteren eindelijk in de krant:

Timmermans wil ‘spitskandidaat’ worden namens de Europese sociaal-democraten (PES) en lijkt daar voldoende steun voor te krijgen.

Spitskandidaat. Het woord zong gisteren toevallig (?) ook al rond in verband met Rob Jetten, de opvolger van de teruggetreden D66-leider Alexander Pechtold. Dat zou erop kunnen wijzen dat spitskandidaat eindelijk aan het inburgeren is. Eindelijk, want sinds 2014 wordt spitskandidaat mondjesmaat aangetroffen in de Nederlandstalige media, aanvankelijk trouwens vooral in verband met de Duitse politiek.

Geen wonder, want spitskandidaat is een vertaling van het Duitse woord Spitzenkandidat. Van Dale Duits-Nederlands vertaalt dat woord als ‘lijstaanvoerder’ of ‘lijsttrekker’. Interessant is het dan ook om te zien dat andere kranten dan NRC het woord Spitzenkandidat ‘vertalen’ als topkandidaat. Zo schrijft Trouw:

Via het PvdA-lijsttrekkerschap wil Timmermans bovendien ‘Spitzenkandidat’ worden voor de hele Europese sociaal-democratische familie, zo maakte de Eurocommissaris gisteren bekend. Zijn collega-commissaris Maros Sefcovic had die ambitie eerder uitgesproken, maar vermoedelijk zal ook de Slowaak niet op kunnen tegen Timmermans’ reputatie. De sociaal-democraten kiezen hun ‘topkandidaat’ in Lissabon in december.

Helemaal verwonderlijk is dat trouwens ook weer niet, want de vertalingen van veel andere (Duitse) samenstellingen met Spitzen beginnen wel met top. Spitzenjahr betekent topjaar, Spitzenklasse betekent topklasse, Spitzenkraft betekent topman/topvrouw en Spitzenplatz betekent toppositie. Enzovoorts. Zouden de mensen die Spitzenkandidat vertaald hebben als topkandidaat dat hebben gedaan naar analogie van die andere samenstellingen met Spitzen?

Door de kandidatuur van Timmermans wordt de kans groot dat het woord spitskandidaat in de nabije toekomst inderdaad wat vaker in de media aangetroffen zal worden en dus zal doordringen in onze taal. De vraag is: in welke betekenis. In de betekenis die aansluit bij het Duitse gebruik van Spitzenkandidat (lijsttrekker)? Of in een net iets andere, bredere betekenis, die vooralsnog omschreven lijkt te moeten worden als: belangrijkste of favoriete kandidaat, oftewel topkandidaat?

Definitie

spitskandidaat (de, spitskandidaten) 1 (politiek) lijstaanvoerder, lijsttrekker 2 (bij uitbreiding) belangrijkste kandidaat voor een positie, synoniem topkandidaat, vertaling van Duits Spitzenkandidat (lijsttrekker)

Ton den Boon, hoofdredacteur Dikke Van Dale

Het Woord van de Dag (#WVDD) wordt mede mogelijk gemaakt door Taalbank.nl. Dit artikel is ook te vinden op de website van Taalbank.nl.