Skip to main content
Inloggen Van Dale Online

Van Dale Uitgevers

  • Taalpodium
  • Gratis woordenboek
  • Webwinkel
  • Vertaalbureau
  • Taaltrainingen
  • Ondersteuning

Etymologie: waarom heet hoofdpijn na drankgebruik een kater?

21-05-2019 22-05-2019 -
Leren - Weten - Werken - Ontspannen - Ton den Boon

‘Haarpijn’, zo omschrijft een woordenboek in 1897 het woord kater: het onaangename gevoel na overmatig drankgebruik. In deze betekenis was kater destijds splinternieuw. Weliswaar bestond deze taalvorm al sinds 1300 als naam voor de mannetjeskat, maar als naam voor het gammele gevoel na dronkenschap was kater tot het eind van de 19de eeuw onbekend. Pas rond 1880 ontleenden onze voorouders het woord aan het Duits, waarin Kater rond 1850 moet zijn ontstaan als een (opzettelijke) verbastering van Katarrh (vergelijk ons woord catarre), destijds een ‘geleerde’ naam voor neusverkoudheid.

Vrijwel meteen na de introductie van kater ter aanduiding van het gammele gevoel na een dronken avond werd dit woord ook in figuurlijke toepassingen (‘een morele kater’) courant, onder meer ter aanduiding van een teleurstellende ervaring of een gedemotiveerd gevoel.

Van katterig naar katerig

Tot ver in de 20ste eeuw voelde iemand met een kater zich niet katerig, maar katterig. Dat woord dateert dan ook van vóór de introductie van kater. Katterig is afgeleid van kat en betekent letterlijk ‘zo ziek als een kat’. Pas in de tweede helft van de 20ste eeuw kreeg katterig concurrentie van katerig: ‘een kater hebbend’.

Tot pakweg 2000 was katterig de gewoonste variant van het synoniemenpaar katterig en katerig. De laatste jaren kantelt die verhouding. De kans dat iemand vanochtend zegt dat hij zich katerig voelt is nu zelfs iets groter dan dat hij zegt zich katterig te voelen.

Ton den Boon, hoofdredacteur Dikke Van Dale

Dit artikel is ook te vinden op de website van Taalbank.nl.

Vorig artikel
Volgend artikel

Gerelateerde artikelen

Blog image Blog image
Etymologie: hadden eekhoorntjes ooit hoorntjes?
07 mei 2019
Blog image Blog image
Etymologie: waarom noemen we een trekpop een marionet?
11 juni 2019
Blog image Blog image
Etymologie: sinds wanneer gebruiken we het woord astronaut?
21 juli 2019
Advertentie
Profiteer van meer dan 45% korting

Bestel nu Van Dale Online professioneel totaal en profiteer tijdelijk van meer dan 45% korting. Je betaalt geen € 398,-, maar € 198,- voor een jaar toegang tot onder andere de Dikke Van Dale, Van Dale Synoniemen Online en de woordenboeken Duits, Frans en Spaans. Het abonnement stopt automatisch na 1 jaar. Bestel nu in de Van Dale Webwinkel.

Woord van de Dag
brandhaardvlucht

Tijdens het debat over de avondklok liet D66-fractieleider Rob Jetten tussen neus en lippen door het woord ‘brandhaardvluchten’ vallen toen het ging over luchtreizigers uit het Verenigd Koninkrijk. Alsof het woord al volledig ingeburgerd is. En dat terwijl het woord …

Het bericht brandhaardvlucht verscheen eerst op Taalbank.

Lees verder

Search form

Aanbevolen artikelen

  • Hermans en de Dikke Van Dale
    - 22-01-2021
  • De Woorden van de Week – week...
    - 17-01-2021
  • Jaloers op knuffelcontact
    - 15-01-2021
  • De Woorden van de Week – week...
    - 11-01-2021
Van Dale Taaltrainingen
 

Over Van Dale

Mensen begrijpen elkaar en de wereld beter als er geen taalbarrières zijn. Daarom biedt Van Dale je taaloplossingen op elk niveau. Van de bekende ‘Dikke’ of ‘Grote’ Van Dale en (online)woordenboeken in verschillende talen, tot taaltrainingen, databestanden en de handige Van Dale-app. Scholen maken dagelijks gebruik van onze complete schoolpakketten, bedrijven gebruiken onze online synoniemen-, verklarende- en juridische woordenboeken. En met onze Van Dale Taaltrainingen maken we van iedereen een taalprofessional.



Van Dale App

 

Van Dale App - App StoreVan Dale App - Google Play Store

Servicepagina's

  • Nieuwsbrief
  • Persberichten
  • Over Van Dale

Meer Van Dale

  • Van Dale op school
  • Woord van de Dag
  • WoordSlam

Contact

  • Contact
  • Routebeschrijving
  • Vacatures

© Copyright 2021 Van Dale Uitgevers

  • Sitemap
  • Colofon
  • Voorwaarden
  • Twitter
  • Facebook
  • Linkedin